Informacja przekazana przez KRUS we Wrocławiu
Kleszcz – poznaj swojego wroga
Praca i życie na wsi narażają człowieka na zwiększony kontakt z kleszczami, które choć niewielkie, są nosicielami wielu groźnych chorób. Najczęściej przyczyniają się do zachorowań na boreliozę i kleszczowe zapalenie mózgu (KZM).
Kleszcze, większości z nas, kojarzą się z lasami, ale spotkamy je niemal wszędzie: na łąkach, nad rzekami i jeziorami, w zaroślach, a nawet na trawnikach, w miastach i wsiach. Zagrożenie ugryzieniem przez kleszcza dotyczy praktycznie terenu całego kraju. Aktywność kleszczy występuje miedzy majem a listopadem, a najwięcej zachorowań notuje się w czasie żerowania nimf od maja do sierpnia.
Dorosły, głodny kleszcz ma zaledwie kilka milimetrów, a mimo to jest bardzo niebezpieczny dla zdrowia zarówno ludzi, zwierząt domowych jak i gospodarskich. Samica kleszcza może złożyć nawet 20 tys. jaj. Pajęczaki są bardzo odporne – głodne są w stanie przetrwać w odrętwieniu nawet 800 dni, łatwo się przystosowują, żerując na ponad 300 gatunkach ssaków (w przewadze na gryzoniach) i ptaków, będących swego rodzaju „magazynami” krętków wywołujących boreliozę. I choć to właśnie borelioza jest chorobą najczęściej przenoszoną przez kleszcze, zwykle dochodzi do zakażenia także innymi chorobotwórczymi mikroorganizmami przenoszonymi przez te pajęczaki (tzw. koinfekcja).
Drogi zakażenia chorobami odkleszczowymi:
- ukąszenie przez zakażonego kleszcza lub owada
- spożycie surowego mleka lub mięsa zakażonej krowy, kozy, owcy
- prawdopodobne jest też zakażenie płodu przez łożysko i dzieci przez mleko zakażonej matki
- kontakty seksualne
- skrajnie rzadko przez rany na skórze.
Pomimo rozwoju medycyny nadal najlepszą metodą obrony przez boreliozą, kleszczowym zapaleniem opon mózgowo-rdzeniowych oraz innymi chorobami przenoszonymi przez kleszcze jest unikanie kontaktu z zarażonymi stawonogami. Ważne, by przestrzegać kilku prostych zasad, które pozwalają zapobiegać ukąszeniom, minimalizując ryzyko zachorowania na choroby odkleszczowe.
Aby zmniejszyć ryzyko zakażenia chorobami odkleszczowymi, należy:
- nosić szczelne obuwie i ubranie, zakrywające większość ciała,
- stosować środki odstraszające kleszcze,
- trzymać się z dala od miejsc, w których kleszcze zazwyczaj przebywają, takich jak wysokie trawy i tereny gęsto zakrzewione,
- po każdym pobycie w plenerze starannie obejrzeć swoje ciało – skórę głowy, uszy, szyję, a szczególnie miejsca w zagięciach rąk, kolan, pachwin itp.
Jeśli mimo stosowania odpowiedniej odzieży i środków odstraszających znajdziemy kleszcza wbitego w skórę, należy go prawidłowo i szybko usunąć.
| Tak należy postąpić | Tego nie należy robić |
| 1. Jeśli kleszcz znajduje się w trudno dostępnym miejscu należy poprosić o pomoc druga osobę
2. Uchwycić kleszcza pęsetą lub specjalnym przyrządem do usuwania kleszczy 3. Złapać kleszcza tuż przy skórze, możliwie najbliżej główki 4. Pociągnąć lekko, ale zdecydowania i prostopadle do skóry, wyciągając kleszcza 5. Dokładnie obejrzeć wyciągniętego pasożyta, sprawdzając czy nie został rozerwany (ma głowę i odnóża) 6. Zaciągnąć kleszcza, wyrzucić go i dokładnie umyć ręce 7. Przemyć miejsce po ukąszeniu środkiem dezynfekującym, a następnie przez klika dni obserwować, czy nie pojawiają się niepokojące objawy (opuchlizna, rumień). |
Nie smarować kleszcza tłuszczem – powoduje to wymioty kleszcza do wnętrza ciała człowieka lub zaatakowanego zwierzęcia
2. Nie przypalać kleszcza nie podrażniać go 3. Nie nałapać kleszcza w najgrubszym miejscu, za odwłok 4. Nie należy wykręcać, szarpać na boki, może to spowodować oderwanie części i pozostawienie np. główki w skórze. |
Opracowano na podstawie broszury prewencyjnej „Borelioza i kleszczowe zapalenie opon mózgowo – rdzeniowych”, wydanej przez Kasę Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.
Sybilla Gancarek Specjalista, Samodzielny Referat Prewencji, Rehabilitacji i Orzecznictwa Lekarskiego
KASA ROLNICZEGO UBEZPIECZENIA SPOŁECZNEGO ODDZIAŁ REGIONALNY WE WROCŁAWIU
